Aan het sluiten van een overeenkomst kan een lang onderhandelingstraject vooraf gaan. In deze periode, de zogenaamde precontractuele fase, kijken partijen of ze tot een samenwerking en/of deal kunnen komen. In de praktijk komt het vaak voor dat een der partijen (of beiden) in deze periode de nodige kosten maken. Zolang een en ander uiteindelijk resulteert in een overeenkomst is dat nog niet zo’n probleem. Maar wat nu als uw wederpartij (of uzelf) in een vergevorderd stadium besluit de onderhandelingen te staken en er aldus geen overeenkomst tot stand komt. Kan dat zomaar? Wie draagt in dat geval de gemaakte kosten van partijen?
Totstandkoming overeenkomst
Het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat een overeenkomst tot stand komt door een aanbod van de ene partij en de aanvaarding van dat aanbod door een andere partij. Er moet sprake zijn van een zogenaamde wilsovereenstemming. Als we deze bepaling loslaten op de vraag of u zomaar onderhandelingen kunt afbreken, zult u wellicht denken: als het bod (nog) niet is aanvaard, is er geen overeenkomst. Dus, zolang er geen overeenkomst tot stand is gekomen, kunnen onderhandelingen worden afgebroken. Mooie gedachte, die echter niet altijd op gaat…
Uitgangspunt
Er is geen wettelijke regeling met betrekking tot precontractuele verhoudingen. Maar aan de hand van diverse arresten van de Hoge Raad zijn wel maatstaven ontwikkeld. Uitgangspunt daarbij is dat zolang geen overeenkomst tot stand is gekomen het elk der partijen vrij staat de onderhandelingen af te breken, zonder dat zij verplicht zijn tot vergoeding van de schade van de wederpartij(en). Elk der partijen draagt dus zelf zijn reeds gemaakte kosten.
Redelijkheid en billijkheid
Er kunnen zich evenwel situaties voordien waarin het afbreken van de onderhandelingen niet zonder meer mogelijk is danwel onaanvaardbaar is. Het afbreken van de onderhandelingen wordt dan beoordeeld aan de hand van maatstaven van redelijkheid en billijkheid. Dat betekent dat onderhandelende partijen niet alleen rekening mogen houden met hun eigen belangen, maar ook rekening dienen te houden met de gerechtvaardigde belangen van de wederpartij.
Zo is het afbreken van onderhandelingen door een partij onaanvaardbaar in de gevallen waarin de wederpartij er gerechtvaardigd op mocht vertrouwen dat de onderhandelingen in elk geval zouden resulteren in een bepaalde overeenkomst. Hierbij zal bijvoorbeeld rekening worden gehouden met de mate waarin en de wijze waarop de partij die de onderhandelingen afbreekt tot het ontstaan van dat vertrouwen heeft bijgedragen als ook naar de gerechtvaardigde belangen van deze partij. Als de rechter in een procedure oordeelt dat de onderhandelingen niet zonder meer konden worden afgebroken, kan u mogelijk worden veroordeeld tot een schadevergoeding.
Onze tip!
Voorkom dat uw wederpartij er te snel op gaat vertrouwen dat de onderhandelingen op enigerlei wijze gaan resulteren in een overeenkomst. Maak daarom goede afspraken met de andere partij en leg deze goed vast. Een daartoe veel gebruikt middel is een ‘letter of intent’, waarin partijen onder meer een voorbehoud vastleggen (voorbehoud van financiering, goedkeuring voltallige directie en/of Raad van Commissarissen, vastlegging van een schriftelijke overeenkomst waarvan de totstandkoming en ondertekening voorwaarde is voor de beoogde samenwerking, etc.). Dit moet u niet alleen tijdig (vooraf) overeenkomen maar ook zelf consequent naleven.
Wilt u meer weten?
Heeft u vragen? Komt u er zelf niet uit? Bel nu 06 – 10 90 23 77 of maak gebruik van het contactformulier.